Người nông dân và câu chuyện thuế đối ứng

Thuế đối ứng tại thị trường Mỹ lần này cũng không là ngoại lệ và đó cũng chính là nỗi lo của tất cả các bên trong chuỗi giá trị con tôm, đặc biệt là người nuôi tôm – mắt xích đầu tiên nhưng yếu thế nhất là dễ bị tổn thương nhất.

Vụ nuôi tôm đầu năm 2025 tiếp tục là vụ nuôi đầy khó khăn, thách thức và nếu để “chỉ mặt, đặt tên” những khó khăn, thách thức đó là gì thì người nuôi tôm sẽ không ngần ngại nói ngay: “Thời tiết và dịch bệnh”. Điều này được thể hiện qua lượng con giống cung ứng ra thị trường cao, nhưng lượng thức ăn thì không tương ứng.

Theo các đại lý, đầu năm đến nay, chỉ bán được thức ăn cho khách hàng trong 1-2 tháng, sau đó hỏi lại mới biết họ đã thu hoạch sớm, hoặc hủy bỏ ao nuôi vì dịch bệnh EHP hoặc TPD.

Tuy nhiên, nhờ giá tôm giữ ở mức cao ngay từ đầu năm, nên chỉ cần có tôm để thu hoạch thì người nuôi gần như cầm chắc có lãi. Đây cũng chính là động lực tinh thần lớn, góp phần đưa diện tích thả nuôi sau 4 tháng đầu năm ước đạt trên 612 nghìn hécta và sản lượng tôm đã thu hoạch hơn 250 nghìn tấn.

Trong khi người nuôi đang gồng mình, tìm đủ mọi cách vượt qua dịch bệnh để có tôm thu hoạch, thì nỗi lo mới mang tên “thuế đối ứng” lại xuất hiện vào những ngày đầu tháng 4.

Ngay sau khi mức thuế trên được công bố, giá tôm một số kích cỡ lập tức giảm mạnh, thậm chí có loại giảm trên 20.000 đồng/kg, khiến người nuôi càng thêm lo. Rất may, việc hoãn thực hiện mức thuế trên cũng đến liền ngay sau đó, cộng thêm nhu cầu tiêu thụ tôm trong nước tăng, nên giá tôm đã phục hồi trở lại cho đến tận tháng 5 này.

Ông Ngô Công Luận – Giám đốc HTX Nông ngư 14/10 Hòa Nhờ A, xã Hòa Tú II, huyện Mỹ Xuyên (Sóc Trăng), chia sẻ: “Thật ra, người nuôi tôm Việt Nam mới là đối tượng chịu tác động lớn từ thuế đối ứng, chứ không phải người tiêu dùng Mỹ vì họ còn có quyền chọn lựa nơi nào bán giá thấp nhất, hay chuyển sang sử dụng loại hải sản khác. Còn nông dân nuôi tôm như chúng tôi, nếu thuế cao quá, doanh nghiệp không xuất khẩu được thì chỉ có nước nghỉ nuôi, hoặc chỉ thả nuôi cầm chừng làm sinh kế sống qua ngày thôi”.

Câu chuyện thuế đối ứng lan rất nhanh từ doanh nghiệp xuất khẩu đến người nuôi tôm, khiến không ít hộ nuôi hoang mang, lo lắng không dám thả nuôi vụ mới. Hậu quả là số diện tích thả nuôi trong tháng 4 có phần chậm lại dù đã bước vào giai đoạn chính vụ và các doanh nghiệp cung ứng con giống tăng cường chính sách khuyến mãi tặng 30, 50 thậm chí đến 100% con giống.

Anh Phạm Văn Mừng – Giám đốc HTX Thủy sản Toàn Thắng, ở TX. Vĩnh Châu (Sóc Trăng) cho hay: “Giá tôm lúc này vẫn còn ở mức khá cao, nhưng người nuôi vẫn chưa dám thả hết diện tích vì có quá nhiều rủi ro, từ dịch bệnh cho đến thời tiết và nhất là giá tôm tới đây chưa biết ra so nữa. Hy vọng, các doanh nghiệp, Chính phủ sẽ tìm kiếm, mở rộng thêm được thị trường tiêu thụ để giúp người nuôi yên tâm trong vụ nuôi này”.

Cùng tâm trạng lo lắng về thuế đối ứng, nhưng anh Huỳnh Xuân Diện – Giám đốc HTX Nuôi tôm chất lượng cao Tân Hưng, huyện Cái Nước (Cà Mau) kỳ vọng, sau đám phán, mức thuế dành cho con tôm Việt Nam sẽ giảm mạnh. Mặt khác, theo anh Diện, người nuôi tôm cần hết sức bình tỉnh, cập nhật thông tin thị trường thường xuyên để chủ động hơn trong sản xuất.

“Lo nhiều mà không giải quyết được gì thì chỉ có mệt thêm chứ ích lợi gì. Đã sống với nghề nuôi tôm này rồi, nếu không nuôi thì lấy gì mà sống, nên thay vì ngồi đó lo lắng, rầu rĩ thì mình cứ thả nuôi đi, nhưng thả thưa lại, hoặc thả ít diện tích. Theo tôi biết hiện hầu hết các nhà máy đều thiếu tôm, trong khi mình vẫn còn nhiều thị trường khác nên giá tôm tới đây chắc cũng không đến nỗi nào. Mấy ngày qua, tôm ôxy tiêu thụ nội địa cũng được thương lái thu mua khá mạnh, nên tôi thấy cũng tạm yên tâm phần nào”, anh Diện bày tỏ.

Lo lắng, kỳ vọng và động viên nhau là tất cả những gì mà người nuôi tôm có thể làm trong khi chờ đợi một kết quả đám phán tốt đẹp về thuế đối ứng. Và chính điều này đã giúp cho lượng tôm thu hoạch mỗi ngày dù chưa thể nói là dồi dào nhưng cũng giúp các nhà máy có lượng tôm nhất định duy trì sản xuất. Nếu giá tôm tiếp tục duy trì như hiện nay, theo nhận định của anh Diện, người nuôi sẽ vẫn tiếp tục thả giống vụ mới, dù không ồ ạt, nhưng cũng đủ để cung ứng cho các nhà máy khi bước vào cao điểm chế biến xuất khẩu vào tháng 8-10 tới đây.

Hy vọng mọi điều tốt đẹp sẽ đến với ngành tôm nói chung và người nuôi tôm nói riêng để tất cả có thêm động lực, thêm niềm tin, cùng nắm tay nhau vượt qua khó khăn, thách thức và về đích an toàn trong vụ tôm 2025 này.

An Xuyên