Nhật Bản: Xuất khẩu thủy sản thu hẹp sau lệnh cấm của Trung Quốc

Ngày 24/8/2023, Bắc Kinh tuyên bố tạm dừng nhập khẩu toàn bộ thủy sản của Nhật Bản trong thời gian không xác định. Trước đó, Trung Quốc đã cấm nhập khẩu hầu hết thủy sản từ các tỉnh lân cận nhà máy hạt nhân Fukushima. Chính quyền Nhật Bảng đang nỗ lực kêu gọi Trung Quốc gỡ bỏ lệnh cấm nhưng bất thành. 

Nhật Bản là một trong những quốc gia dẫn đầu về khai thác cá cùng với các nước Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam. Những năm 1980, sản lượng đánh bắt cá của quốc gia này cũng dẫn đầu thế giới. Khi thị trường nội địa bị thu hẹp do nhiều yếu tố như dân số giảm và thay đổi chế độ ăn uống, Nhật Bản đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản ra nước ngoài. 

Ít nhất 700 công ty xuất khẩu hải sản của Nhật Bản sẽ bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm của Trung Quốc Ảnh: AFP

Theo thống kê của Cơ quan nghề cá Nhật Bản, tổng giá trị xuất khẩu thủy sản năm 2022 đạt 387 tỷ yên (2,6 tỷ USD) và có xu hướng tăng trong nhiều năm qua. Thị trường tiêu thụ thủy sản Nhật Bản tại châu Á đang ngày càng mở rộng; cùng đó xuất khẩu sang Trung Quốc chiếm 22,5% tổng kim ngạch với các sản phẩm chính gồm sò điệp và cá ngừ. 

Khi Nhật Bản tuyên bố kế hoạch xả nước thải hạt nhân Fukushima, Trung Quốc bắt đầu siết chặt kiểm soát toàn bộ thủy sản của Nhật Bản để ngăn thực phẩm nhiễm chất phóng xạ. Số hàng hóa bị giữ tại Hải quan Trung Quốc ngày một tăng cao, khiến hoạt động xuất khẩu cá tươi và nhiều hải sản khác từ Nhật Bản bị đình trệ. 

Ngoài Trung Quốc, Hồng Kông cũng bắt đầu cấm nhập khẩu hải sản từ 10 quận gần Fukushima. Đây là thị trường tiêu thụ thủy sản lớn thứ hai của Nhật Bản, sau Trung Quốc. Taichi Fuse, Giám đốc công ty chế biến thủy sản Fuse Syouten tại tỉnh Miyagi cho biết, các doanh nghiệp thủy sản trong tỉnh gặp trở ngại lớn khi đường vào thị trường Hồng Kông bị chặn đứng. 

Số liệu thống kê thương mại từ Nhật Bản cho thấy, tổng xuất khẩu thực phẩm sang Trung Quốc trong tháng 7 giảm 24% so cùng kỳ. Theo Hải quan Trung Quốc, nhập khẩu cá và hải sản từ Nhật Bản trong tháng 7 giảm 29% so cùng kỳ, còn 243 triệu tệ (32 triệu USD). Takayuki Homma, một chuyên gia kinh tế tại Sumitomo Corporation Global Research cảnh báo, một số công ty thủy sản Nhật Bản có thể mất thị trường và dư thừa nguồn cung. Nghiêm trọng hơn, khách du lịch Trung Quốc có thể tránh đến Nhật Bản, hoặc giảm ăn hải sản trong thời gian lưu trú và ảnh hưởng đến hoạt động du lịch, kinh doanh trong nước. 

Theo thống kê của Teikoku Databank, ít nhất 700 công ty xuất khẩu hải sản của Nhật Bản sẽ bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm của Trung Quốc. Nhiều doanh nghiệp đang ráo riết kêu gọi chính phủ tìm giải pháp ứng cứu thị trường nội địa và xuất khẩu. Được biết, chính phủ Nhật Bản đặt mục tiêu 1,2 nghìn tỷ yên đối với xuất khẩu thủy sản vào năm 2030. Do đó, nước này sẽ phải chuyển hướng thị trường trong thời gian Trung Quốc và Hồng Kông “cấm cửa”. Nhưng điều đó không đơn giản vì xuất phát điểm của Nhật Bản tại thị trường Mỹ hay châu Âu, đến nay vẫn là con số không. Lệnh cấm cũng khiến một số công ty của Trung Quốc phải chật vật tìm kiếm nguồn cung thay thế, đặc biệt là cá ngừ tươi sống. 

Tuấn Minh

(Theo Seafoodnews)