Liệu cá tra có giành thêm được thị phần từ cá rô phi tại thị trường Mỹ?

Theo một DN XK lớn cá tra, chiến tranh thương mại Mỹ – Trung châm ngòi và leo thang, Mỹ áp đã quyết định áp thuế 10% đối với sản phẩm thủy sản NK từ Trung Quốc. Kể từ đó, doanh số cá rô phi Trung Quốc tại hệ thống siêu thị lớn của Mỹ đã giảm 20-30% so với trước. Tranh thủ cơ hội này, nhiều nguồn cung đã đẩy mạnh XK cá thịt trắng sang Mỹ để giành giật thị phần.

Trong khi Mỹ NK hầu hết cá rô phi tươi từ châu Mỹ Latinh, các sản phẩm đông lạnh từ nguồn cung Châu Á (trong đó có Trung Quốc) đã thu hút nhiều hơn vì chi phí thấp hơn. Sự có mặt của cá rô phi đến khắp nơi trên khắp các nhà hàng và ngành thủy hải sản của Mỹ trong thập kỷ vừa qua đã phát triển nhanh chóng. Và hiện tại khi chính quyền Trump đã nhắm mục tiêu vào thủy sản Trung Quốc khi áp thuế suất 10%, rất có thể ngành cá rô phi Trung Quốc tại Mỹ sẽ đến ngày kết thúc.

Theo thống kê của Cục Nghề cá biển Quốc gia (NMFS), năm 2017, cá rô phi đứng đầu cả về khối lượng (133,7 nghìn tấn) và giá trị (426,4 triệu USD) NK vào Mỹ trong năm 2017. Trong đó, cá rô phi Trung Quốc chiếm 75% lượng cá rô phi NK. Cá rô phi Trung Quốc cũng chi phối phần lớn thị phần cá thịt trắng NK của Mỹ trong nhiều năm qua. Năm 2017, cá rô phi Trung Quốc chiếm gần 45% tổng giá trị NK cá thịt trắng của Mỹ, trong khi cá tra, basa chỉ chiếm gần 25% tổng NK.

Nhưng sự sụt giảm tỷ trọng của cá rô phi tại thị trường Mỹ đang “thắp” niềm hi vọng cho các nhà cung cấp cá rô phi khác như: Indonesia, Đài Loan, Mexico hay Việt Nam. Và cũng giúp cho cá tra, basa Việt Nam củng cố thêm niềm tin giành thị phần từ cá rô phi Trung Quốc trong bối cảnh khó khăn về thuế chống bán phá giá và rào cản kỹ thuật Chương trình thanh tra cá da trơn tại Mỹ.

Theo số liệu mới nhất của ITC, 5 tháng đầu năm 2018, tổng giá trị NK cá rô phi của Mỹ đạt 264,6 triệu USD, trong khi đó, tổng giá trị NK cá tra, basa từ Việt Nam đạt 154,4 triệu USD. Nếu, mức thuế NK áp cao hơn cho hàng cá rô phi Trung Quốc, 6 tháng cuối năm nay nhiều khả năng cá tra, basa sẽ giành thêm thị phần từ nguồn cung này.

Ngược lại với một số ý kiến chủ quan và lạc quan khi đặt hi vọng vào chiến tranh thương mại Mỹ – Trung sẽ đem lại cơ hội cho cá tra, basa Việt Nam tại thị trường Mỹ, một số DN XK cá tra cho rằng, rào cản thương mại của Mỹ đang dựng lên cho các nguồn cung là như nhau và chỉ khác nhau về cách thức và “tên gọi”. Do vậy, các DN cần phải nhìn nhận vào thực tế thị trường, tranh thủ thời cơ nhưng cũng không quá kỳ vọng vào cuộc chiến tranh đó.

Tính đến hết tháng 6/2018, tổng giá trị XK cá tra sang thị trường Mỹ đạt 196,8 triệu USD, chiếm 19,6% tổng XK cá tra và tăng 11,6% so với cùng kỳ năm trước. Mặc dù, giá trị XK tăng so với cùng kỳ năm trước nhưng DN XK cá tra Việt Nam sang thị trường Mỹ vẫn còn đang chờ đợi thêm tín hiệu từ thị trường để có những bước đi trong thời gian tới.