Kiến nghị tháo gỡ quy định trong khai thác cá ngừ vằn

Cá ngừ vằn, ngư dân thường gọi là cá ngừ sọc dưa, cá dưa gang… Theo Nghị định số 37/2024/NĐ-CP, có hiệu lực từ 19/5/2024, gồm một phần phụ lục V, trong đó quy định cá ngừ vằn được phép khai thác ở chiều dài nhỏ nhất là 500 mm (50 cm). Nếu dưới kích cỡ này thì các doanh nghiệp sẽ không được thu mua để chế biến xuất khẩu. Quy định này là nhằm bảo vệ nguồn lợi cá ngừ, tránh khai thác cá ngừ ở kích thước nhỏ. 

Cá ngừ vằn là nguyên liệu chủ lực để chế biến, xuất khẩu cá ngừ đóng hộp. Ảnh: TP

Tuy nhiên, thực tế ở nước ta, số lượng cá ngừ vằn đạt được kích cỡ từ 50 cm trở lên thường chỉ chiếm khoảng 10 – 20% trong mỗi lô khai thác được và cũng là kích cỡ thương mại xuất nhập khẩu bình thường thế giới.

Được biết, trên thế giới, không quốc gia nào quy định về kích thước cá ngừ vằn được phép đánh bắt. Do cá ngừ có đặc tính di cư theo đàn, các quốc gia hiện kiểm soát tình hình khai thác cá ngừ vằn theo hạn ngạch và ngư cụ. EU cũng không có quy định kích thước khai thác tối thiểu với cá ngừ vằn; các tàu cá của Tây Ban Nha và các nước EU vẫn đánh bắt cá ngừ vằn dưới 1 kg. EU bảo vệ nguồn lợi hải sản bằng các biện pháp như “hạn ngạch (quota), thời gian cấm biển, nghề khai thác…”, chứ không thuần túy chỉ bằng kích thước tối thiểu.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 2 tháng qua kể từ khi Nghị định 37 có hiệu lực, một số doanh nghiệp cá ngừ đã dừng hoàn toàn việc thu mua nguyên liệu cá vằn khai thác trong nước của ngư dân do không đảm bảo kích cỡ 100% đạt 50 cm trở lên.

Trước thực tế trên, VASEP vừa có công văn khẩn gửi Thủ tướng Chính phủ và Bộ NN&PTNT, kiến nghị tháo gỡ quy định chỉ được khai thác, đánh bắt cá ngừ vằn có chiều dài nửa mét trở lên. Theo đó, VASEP cho rằng, đối với quy định này, ngư dân bắt buộc phải đầu tư chi phí để thay đổi ngư cụ mới có kích thước mắt lưới mới phù hợp cho việc đánh bắt, cho đến việc ghi chép nhật ký, kiểm soát kích cỡ của loài mà ngư dân khai thác được. Thực tế hiện nay, nhiều tàu cá vào cảng không được cấp biên bản bốc dỡ tại cảng do vi phạm về kích cỡ hải sản khai thác. Do đó, nguy cơ có thể một bộ phận ngư dân ở miền Trung sẽ dừng việc đi biển.

Còn đối với doanh nghiệp, hiện, các doanh nghiệp đang sản xuất, xuất khẩu với nguồn nguyên liệu tồn kho từ trước và nguyên liệu nhập khẩu. Tuy nhiên, nguồn nguyên liệu này cũng chỉ đủ sản xuất cầm chừng trong thời gian ngắn. Doanh nghiệp không dám ký các hợp đồng xuất khẩu mới vì không có đủ nguyên liệu cho sản xuất, xuất khẩu.

Vì vậy, VASEP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo sửa đổi, bổ sung Nghị định 37 tại một số nội dung trong thời gian sớm và phù hợp nhất. Đặc biệt VASEP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét và có văn bản chỉ đạo điều chỉnh, giải quyết vấn đề trên trong thời gian chờ sửa Nghị định do mùa vụ cao điểm của cá ngừ vằn chỉ đến cuối tháng 9.

Thanh Hiếu

(Tổng hợp)