EU sắp thanh tra thủy sản nuôi của Việt Nam

Nhiều tiêu chuẩn khắt khe

Trong nhiều năm qua, EU là một trong những thị trường xuất khẩu chủ lực của ngành thuỷ sản Việt Nam khi chiếm trên dưới 20% tổng giá trị xuất khẩu mỗi năm bên cạnh Nhật Bản, Trung Quốc và Mỹ. Những mặt hàng thuỷ sản xuất qua EU ngoài hải sản đánh bắt như cá ngừ còn có thuỷ sản nuôi như tôm, cá tra luôn chiếm một tỷ trọng lớn trong cơ cấu các mặt hàng thuỷ sản xuất khẩu của các doanh nghiệp sang thị trường này. 

EU là một trong những thị trường tiêu thụ thủy sản chủ lực của Việt Nam. Ảnh: ST

Hơn nữa, EU là thị trường lớn và có giá trị tham chiếu với nhiều thị trường khác, do đó kết quả thanh tra lần này sẽ tác động trực tiếp đến xuất khẩu ngành thủy sản của nước ta. Các địa phương, doanh nghiệp, vùng nuôi trồng cần chuẩn bị tốt hồ sơ và giám sát chặt chẽ vùng nuôi để đảm bảo chất lượng. 

Mục tiêu của đợt thanh tra này nhằm đánh giá hoạt động kiểm soát dư lượng của Việt Nam đối với các mặt hàng này khi xuất khẩu sang EU; thẩm định xem Việt Nam có tuân thủ quy trình và đáp ứng được các tiêu chuẩn của EU hay không.

Được biết, sau đợt thanh tra năm 2023 của EU, Bộ NN&PTNT đã ban hành chương trình kiểm soát riêng cho các hoạt động sản xuất, chế biến, xuất khẩu thuỷ sản sang châu Âu. Có 10 vấn đề được EU chỉ ra, Việt Nam đã đáp ứng được 9 vấn đề, còn 1 vấn đề về dư lượng hóa chất, kháng sinh. Theo đó, Bộ NN&PTNT đã có văn bản đề nghị UBND các tỉnh, thành phố về kiểm soát ATTP trong sản xuất, kinh doanh thủy sản để phục vụ tiêu thụ nội địa và xuất khẩu. Các tỉnh đã ban hành kế hoạch, tuy nhiên việc thực hiện vẫn chưa hiệu quả.

Sẵn sàng đón đoàn thanh tra

Mới đây ngày 9/8, tại TP Cần Thơ, Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (NAFIQPM) đã tổ chức hội nghị phổ biến, chuẩn bị chương trình, nội dung làm việc với Đoàn thanh tra của của EU cho đại diện các địa phương, doanh nghiệp. Chủ trì Hội nghị, ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường nhận định, việc khắc phục những cảnh báo của EU đối với nuôi thủy sản là rất khó, tuy nhiên chúng ta vẫn phải nỗ lực để khắc phục, tháo gỡ nếu không sẽ đánh mất thị trường. Để làm được điều này, ông Tiệp cho rằng, vai trò của địa phương, doanh nghiệp và người dân rất quan trọng.

Theo ông Nguyễn Như Tiệp, trong Luật An toàn thực phẩm quy định rõ trách nhiệm sử dụng nguyên liệu để chế biến thực phẩm đảm bảo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm là của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp không kiểm soát được là do doanh nghiệp chứ không thể đổ lỗi cho người dân. Doanh nghiệp mua nguyên liệu của người dân cần có trách nhiệm giám sát, hỗ trợ để người dân cung ứng nguyên liệu đủ tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Các sản phẩm thủy sản cần đảm bảo các điều kiện về an toàn trước khi đến tay người tiêu dùng. Ảnh: Bình Minh

Thông qua Hội nghị lần này, NAFIQPM lưu ý các doanh nghiệp (đặc biệt là những doanh nghiệp có lô hàng cảnh báo) phải có hồ sơ kiểm soát môi trường, hồ sơ kiểm soát tồn dư hóa chất, kháng sinh tại doanh nghiệp, hồ sơ khắc phục cảnh báo. Các hồ sơ này phải khớp với hồ sơ tại cơ quan địa phương, cơ quan trung ương (hồ sơ điều tra phát hiện, hồ sơ điều tra xác định nguyên nhân, hồ sơ khắc phục). 

Đối với các doanh nghiệp đã có lô hàng cảnh báo, nếu không có đủ hồ sơ sẽ không được xuất khẩu trở lại hoặc bị áp dụng biện pháp tăng cường. Những quy định mới có thể gây khó khăn nhưng khi doanh nghiệp đã xuất khẩu sang thị trường nào thì cần đáp ứng yêu cầu, quy định của thị trường đó.

Về phía nhà nước, NAFIQPM sẽ tiếp tục cập nhật thông tin định hướng triển khai đến các đơn vị, cơ quan, địa phương, doanh nghiệp chuẩn bị tốt để sẵn sàng đón Đoàn thanh tra của EU. Cục cũng đề nghị các địa phương, doanh nghiệp khi tiếp nhận các văn bản cập nhật thông tin định hướng triển khai kế hoạch nên đọc thật kỹ và làm theo yêu cầu hướng dẫn, nhằm tránh xảy ra sự cố khi Đoàn thanh tra EU sang kiểm tra.

Bên cạnh đó, để nâng cao chất lượng, an toàn thực phẩm sản phẩm thủy sản, Cục Thủy sản đề nghị các địa phương tăng cường chỉ đạo các đơn vị chức năng thực hiện nghiêm các quy định tại Luật an toàn thực phẩm, các nghị định, thông tư liên quan. Đồng thời, địa phương phải xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trong sản xuất, kinh doanh, sử dụng thuốc, hóa chất cấm dùng trong nuôi trồng thủy sản.

Theo Hệ thống cảnh báo nhanh về thực phẩm và thức ăn (RASFF) của Cơ quan thực thi các chính sách của EU về an toàn sức khỏe và thực phẩm (DG-SANTE), các lô hàng thủy sản của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường EU bị cảnh báo dư lượng hóa chất, kháng sinh đang tăng nhanh ở mức nghiêm trọng. Tỷ lệ mẫu vi phạm trong chương trình giám sát dư lượng vẫn chưa có dấu hiệu được cải thiện. Chỉ tiêu hóa chất, kháng sinh cấm, không được phép sử dụng vẫn được phát hiện sử dụng trên thủy sản.

Minh Khuê

(Tổng hợp)