Bắc Mỹ: Nguy cơ xáo trộn thương mại nông nghiệp

Ngày 3/2, Tổng thống Trump đã đồng ý tạm hoãn áp dụng thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico trong 30 ngày.Tuy nhiên, sau thời gian tạm hoãn, Mexico có khả năng đối mặt mức thuế 25%, trong khi Canada sẽ bị áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu vào Mỹ và 10% đối với các sản phẩm năng lượng. Trung Quốc phải chịu thêm 10% thuế.

Chao đảo thị trường ngũ cốc

Thuế quan của ông Trump đã khiến thị trường hạt dầu và ngũ cốc rúng động, theo báo cáo của Zanna Aleksahhina và Kyle Holland từ Expana. Các chuyên gia cho biết rủi ro lớn nhất hiện nay đối với Mỹ là thị trường ngô.

Mexico là thị trường tiêu thụ ngô lớn nhất của Mỹ, với 16 triệu tấn mỗi năm. Canada cũng nhập khẩu khoảng 1,5 tỷ lít ethanol từ ngô Mỹ mỗi năm. Theo Expana nhận định: “Hiện tại, các quỹ đầu tư đang nắm giữ vị thế mua dài hạn gần mức kỷ lục đối với ngô. Nếu cả Canada và Mexico áp thuế trả đũa đối với ngô nhập khẩu từ Mỹ, thì Mỹ có thể đối mặt với tổn thất đáng kể”.

Ngành thương mại dầu cải canola đã chịu ảnh hưởng về giá cả, với xuất khẩu của Canada sang Mỹ, một thị trường quan trọng, giảm xuống, theo Expana. Ngoài dầu cải canola, ngành công nghiệp diesel sinh học của Mỹ, vốn phụ thuộc nhiều vào dầu cải canola của Canada, có thể buộc phải chuyển sang nguyên liệu thô thay thế, làm tăng nhu cầu dầu đậu nành trong nước.

Heather McGuire Doyle, chuyên gia từ Expana đã cảnh báo các doanh nghiệp ngành thức ăn chăn nuôi về khả năng gián đoạn nguồn cung và biến động giá, khi Mỹ hoàn toàn phụ thuộc vào việc nhập khẩu vitamin và axit amin.

Chuỗi cung ứng dễ bị tổn thương vẫn là mối quan tâm lớn nhất đối với thị trường phụ gia thức ăn chăn nuôi khi Mỹ phụ thuộc vào nhập khẩu các nguyên liệu quan trọng. Mỹ nhập khẩu toàn bộ vitamin, trong khi Trung Quốc chiếm ưu thế trong sản xuất toàn cầu. Thị trường axit amin cũng dễ bị tổn thương, đặc biệt là đối với tryptophan và valine, khi Mỹ là nước nhập khẩu ròng.

Đứt gãy nguồn cung thủy sản

Theo nhận định của Expana, sau khi các mức thuế quan được ông Trump công bố, ngành thủy sản sẽ gặp phải nhiều khó khăn, chủ yếu liên quan đến Canada. Tranh chấp thương mại giữa Mỹ và Canada sẽ tác động ngay lập tức đến giá cả và nguồn cung thủy sản tươi, vì các sản phẩm nhập khẩu từ Canada được coi là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng của Mỹ.

Gần đây, ngành thủy sản Canada đã cảnh báo về những tác động tiềm tàng mà các mức thuế này có thể gây ra. Tôm hùm và cua tuyết là những loài có giá trị cao nhất đối với quốc gia này, và việc tăng thêm 25% vào chi phí là mối quan ngại lớn xuyên suốt chuỗi cung ứng.

Theo John Sackton từ Seafoodnews, các mặt hàng bị ảnh hưởng nặng nhất sẽ là tôm hùm sống, cá hồi Đại Tây Dương và cá bơn halibut. Số liệu nhập khẩu từ tháng 2 đến tháng 4/2024 cho thấy giá trị của các loài nói trên đã vượt 300 triệu USD. Điều này có nghĩa, các nhà nhập khẩu và người bán sẽ phải đối mặt với hóa đơn thuế lên tới 79 triệu USD để tiếp tục kinh doanh các loài này trong ba tháng tới. Dữ liệu của Expana cho thấy, các loài này nằm trong top bốn loài tươi sống được nhập khẩu vào Mỹ trong năm 2023.

Mexico cũng đã lọt vào top 10 quốc gia nhập khẩu thủy sản lớn nhất về giá trị và khối lượng, trong khi thuế quan đối với Trung Quốc có thể ảnh hưởng đến ngành chế biến thủy sản, vì nhiều công ty Mỹ gửi nguyên liệu thô sang Trung Quốc để chế biến trước khi tái nhập khẩu. Tính đến thời điểm này, thuế quan trả đũa của Canada chủ yếu không ảnh hưởng đến các mặt hàng thủy sản.

Bùng nổ căng thẳng thương mại

Trước động thái áp thuế của Mỹ đối với hàng hóa Canada, chính phủ Canada đã công bố các biện pháp trả đũa. Bắt đầu từ ngày 4/2/2025, Canada sẽ áp thuế 25% đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ, bao gồm: Gia cầm, sữa, trứng; rau củ và trái cây; cà phê, trà, ca cao; gia vị và hạt giống.

Phản ứng trả đũa nhanh chóng của Canada sẽ là một mối đe dọa đối với một trong những thị trường xuất khẩu chủ chốt của Mỹ cho các sản phẩm nông sản và các mặt hàng như nước cam, vốn đã có sự tăng trưởng khiêm tốn ở nước ngoài gần đây. Hiện nay, những sản phẩm này phải đối mặt với chi phí nhập khẩu cao hơn tại Canada, thị trường lớn thứ hai của Mỹ.

Cùng với đó, Trung Quốc đã nhanh chóng trả đủa Mỹ bằng cách áp thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ, tái khởi động cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, trong khi Tổng thống Donald Trump đã miễn thuế cho Mexico và Canada trong 30 ngày. Mức thuế bổ sung 10% đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc nhập vào Mỹ đã có hiệu lực vào ngày 4/2.

Nhiều chuyên gia trong ngành công nghiệp liên quan cho rằng, những biện pháp thương mại đang leo thang này có thể gây ra những hậu quả sâu rộng đối với nông nghiệp Mỹ. Nguy cơ mất thị phần vào tay các đối thủ từ Nam Mỹ và châu Âu đang trở nên rõ ràng, đặc biệt nếu các khách hàng toàn cầu tìm kiếm nguồn cung thay thế.

Tại Hội nghị thị trường thủy sản toàn cầu 2025 (GSMC), các chuyên gia nhận định việc áp dụng thuế quan lên các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc có thể làm giảm khả năng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam, Ấn Độ hay Ecuador.

Tương tự, việc áp thuế quan với Canada và Mexico làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên liệu hoặc các sản phẩm trung gian phục vụ sản xuất thủy sản, từ đó ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm. Điều này có thể khiến giá thủy sản tăng, đặc biệt ở các thị trường bị tác động trực tiếp như Mỹ.

Để đối phó với các biện pháp thuế quan này, các nước sản xuất thủy sản có thể tìm cách mở rộng thị trường sang các quốc gia khác như châu Âu, Nhật Bản, hoặc các thị trường đang phát triển.

Vũ Đức
Theo Seafoodnews