Điểm nhấn thị trường xuất khẩu chính

Trung Quốc-Hồng Kông

Đây vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của doanh nghiệp cá tra Việt Nam hiện nay. Dự báo trong năm 2018, xuất khẩu cá tra sang thị trường này tiếp tục tăng trưởng dương do nhu cầu nhập khẩu khá tốt, giá đa dạng theo nhiều phân khúc thị trường và loại sản phẩm. Tính đến hết tháng 3/2018, giá trị xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc-Hồng Kông đạt 101,1 triệu USD, chiếm 23%, tăng 45% so cùng kỳ năm 2017.

Mặc dù vậy, điều đáng lo ngại khi xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc chính là việc bất ổn về nhu cầu và phương thức thanh toán. Hơn nữa, trong thời gian qua, việc xuất khẩu bằng đường tiểu ngạch đã gây ra một số vấn đề đáng lo ngại. Giá xuất khẩu bằng đường chính ngạch cao hơn 1 USD/kg so các sản phẩm tiểu ngạch. Được biết, VASEP đã có văn bản kiến nghị Bộ NN&PTNT nhanh chóng có chương trình kiểm tra các cơ sở gia công, sơ chế cá tra hiện nay để bảo đảm chất lượng cá tra xuất khẩu. Đồng thời, Bộ NN&PTNT cũng nghiên cứu chiến lược phát triển dài hạn thị trường Trung Quốc và có các chương trình tiếp thị, truyền thông quảng bá sản phẩm cá tra sang thị trường này.

ASEAN

Quý I/2018, xuất khẩu cá tra sang thị trường ASEAN đạt 46,7 triệu USD, tăng 56,5% so cùng kỳ năm 2017. Trong đó, 3 thị trường xuất khẩu lớn nhất là Thái Lan, Singapore và Philippines tăng trưởng tốt, lần lượt 97,9%; 26,8% và 32,7% so cùng kỳ năm trước.

Với kết quả này, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đang có bước chuyển hướng thành công sang thị trường châu Á. Dự báo trong năm 2018, ASEAN tiếp tục giữ vị trí thị trường nhập khẩu lớn thứ 3 của cá tra Việt Nam (sau Trung Quốc và Mỹ). Nếu trong thời gian tới, hoạt động xuất khẩu cá tra sang Mỹ gặp phải rào chắn khó khăn hơn về chương trình thanh tra cá da trơn và thuế chống bán phá giá cao, thì khả năng cao ASEAN sẽ là thị trường xuất khẩu thay thế Mỹ trong top 2 thị trường xuất khẩu chính và lớn nhất của cá tra Việt Nam.

Có thể thấy, Mỹ và EU luôn là hai thị trường định hướng cho ngành cá tra nâng cao chất lượng và giá trị của sản phẩm. Tuy nhiên, việc áp đặt những quy định gay gắt, nghiêm ngặt thậm chí vô lý của cường quốc nhập khẩu lớn khiến cho nhiều nhà xuất khẩu cá tra buộc phải rời dần thị trường này để tìm kiếm thị trường thay thế khác trong đó ASEAN lại rất tiềm năng.

Mỹ – EU

Đây là hai thị trường truyền thống lớn của cá tra Việt Nam nhưng tiếp tục có nhiều trở ngại cho xuất khẩu. Tính đến hết tháng 3/2018, giá trị xuất khẩu cá tra sang Mỹ đạt gần 75 triệu USD, chiếm 17%, tăng 22,7%; sang EU tiếp tục giảm 17,7%, đạt 41 triệu USD.

Hiện nay, cá tra Việt Nam vẫn tiếp tục “cuộc chiến cá thịt trắng” tại hai thị trường lớn là Mỹ và EU. Cá tra của Việt Nam có nhiều điểm tương đồng về độ chắc thịt và mùi vị so với các loài cá thịt trắng khác như cá tuyết (cod), cá lưỡi trâu và cá minh thái. Ngoài ra, với lợi thế chi phí sản xuất thấp hơn nhiều so với các loại cá thịt trắng khác, cá tra Việt Nam đã nhanh chóng trở thành một sản phẩm thay thế có tính cạnh tranh cao ở Mỹ và EU. Chính vì quá “nổi” nên từ những năm 2000 cho tới nay, cá tra Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn khi vướng phải rào cản kỹ thuật và thương mại, truyền thông bôi bẩn ở nhiều quốc gia châu Âu. Các doanh nghiệp xuất khẩu sang thị trường này hướng đến giá trị nhiều hơn sản lượng để tăng lợi nhuận.