Thị trường tôm hùm thế giới: Đối diện nguy cơ chạm đáy

Diễn biến bất thường

Trong hai tháng qua, giá tôm hùm Bắc Mỹ đã giảm một nửa và vẫn chưa có dấu hiệu cho thấy sự sụt giảm này sẽ kết thúc. Theo hãng nghiên cứu thị trường Urner Barry tại Mỹ, giá bán buôn tôm hùm dao động 7,75 – 8,25 USD/pound cho loại vỏ cứng size 1,25 lb xuất xứ New England, giao hàng theo điều kiện FOB. Như vậy, giá tôm hùm đã giảm 49 – 52% so mức trung bình 16,25 USD/pound được ghi nhận vào ngày 21/3/2022. Các hãng cung cấp tôm hùm Bắc Mỹ cho biết, giá mặt hàng này không lao dốc đột ngột mà giảm đều đặn hàng tuần trong suốt 3 tháng liên tiếp vừa qua.

Dù giá trung bình đang cao hơn so các năm trước, song nhiều ngư dân khai thác tôm hùm vẫn có nguy cơ thua lỗ nặng vì chi phí khai thác cao hơn hẳn mọi năm do giá nhiên liệu và xăng dầu không ngừng leo thang. Theo diễn biến của các năm trước, giá tôm hùm thường bắt đầu giảm vào tháng 3 và phục hồi trở lại vào giữa hoặc cuối tháng 6. Tuy nhiên, các chuyên gia thị trường cũng chưa thể khẳng định kịch bản này có lặp lại vào năm nay hay không, do chiến sự tại Ukraine vẫn căng thẳng và thị trường Trung Quốc lại tiếp tục siết chặt kiểm soát COVID-19 cũng như tái phong tỏa nhiều địa phương sau một tuần nới lỏng.

Ảnh: TT

Theo Liz Cuozzo, một chuyên gia thị trường tôm hùm tại Urner Barry, có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng giá tôm hùm biến động bất thường trong thời gian gần đây, mà trước tiên chính là do vụ khai thác tôm hùm mùa xuân của Canada. Quốc gia này chiếm khoảng 96.000 tấn (69%) trong tổng số 140.000 tấn tôm hùm Bắc Mỹ, hầu hết là loại tôm vỏ cứng được mua nguyên con tươi sống hoặc đông lạnh. Trong khi, Mỹ cung cấp phần còn lại, chủ yếu là tôm hùm vỏ mềm được cắt thành các phần nhỏ để dùng làm món tôm hùm cuộn hoặc các món ăn khác.

Trước khi đóng cửa vào ngày 31/5, những ngư trường LFA 33 và 34 ngoài khơi phía Nam và Tây Nam của Nova Scotia từng là những khu vực khai thác tôm hùm quy mô nhất Canada. Hai vùng này chiếm 1/3 tổng sản lượng tôm của cả Canada. Nhưng 18 ngư trường nhỏ hơn trải khắp vùng biển Atlantic thuộc Nova Scotia và các tỉnh khác như Quebec, Newfoundland, Labrador, đảo Prince Edward, New Brunswick đều cùng mở cửa vụ khai thác vào cuối tháng 4, tháng 5 và tháng 6. Vụ khai thác trùng nhau nên sản lượng của các vùng này đã trên 50.000 tấn, chiếm hơn một nửa tổng sản lượng khai thác tôm của cả nước. Trái lại, ngành tôm hùm Maine của Mỹ chỉ khai thác tôm vỏ mềm vào nửa cuối tháng 6 và các tháng cao điểm 7, 8, 9 trước khi giảm dần hoạt động vào tháng 10, 11 và 12.

Theo Cuozzo, vào những tháng cuối mùa đông, nguồn cung tôm hùm khan hiếm nhất do các tàu bè tại Mỹ và Canada đã dừng khai thác. Giá tôm hùm thường nhảy vọt vào những thời điểm này. Đây cũng là lý do giá tôm hùm Bắc Mỹ trong quý I/2022 tăng gần 42% so cùng kỳ năm trước, đạt mức 16,15 USD/kg. Một yếu tố khác thúc đẩy giá tôm hùm tăng là do nhu cầu khổng lồ đối với mặt hàng tôm hùm thịt từ các hãng chế biến vào quý I/2021 – thời điểm các quốc gia bắt đầu mở cửa lại chuỗi dịch vụ ăn uống. Nhưng diễn biến của thị trường tôm hùm 2022 hoàn toàn khác khi hiện tượng giá tôm lao dốc diễn ra quá sớm.

Sắp chạm đáy

Cách đây vài tháng, nhiều nhà hàng tại Canada thậm chí phải loại bỏ tôm hùm ra khỏi thực đơn vì giá quá đắt. Một số địa phương du lịch kỳ vọng khách hàng vẫn chấp nhận chi trả cho các món tôm hùm đắt đỏ để cứu sống ngành khai thác tôm hùm sau một năm ảm đạm vì COVID-19. Tuy nhiên, theo Cuozzo, người tiêu dùng đang thận trọng trước mọi quyết định mua bán, đặc biệt là thực phẩm cao cấp khi mà áp lực lạm phát đè nặng và nguy cơ đối diện cuộc suy thoái kinh tế phía trước.

Paul Dimare, một chuyên viên nhập khẩu tôm hùm tại Công ty Sword & Tuna ở Boston (Massachusetts) cho biết, nhu cầu tiêu thụ tôm hùm tăng cao khi các nhà hàng mở cửa trở lại sau khi số ca nhiễm COVID-19 giảm. Nhưng sau đó, giá tôm nguyên liệu quá cao đã gây sốc cho thị trường và bắt đầu kéo nhu cầu đi xuống và dẫn đến nguy cơ tồn đọng một lượng lớn tôm hùm dự trữ.

Cuzzo đang theo dõi các tín hiệu từ phía siêu thị, nhà hàng và người tiêu dùng nhưng chưa phát hiện diễn biến tích cực. Nhà hàng vẫn tiếp tục nhập tôm hùm nhưng không dám chắc số lượng, nhất là trong bối cảnh giá xăng dầu đang tăng kỷ lục có nguy cơ hạn chế hoạt động du lịch hè tại thị trường phương Tây.

Một yếu tố quan trọng đang khiến giá tôm hùm hỗn loạn chính là Trung Quốc – một trong những thị trường nhập khẩu tôm hùm lớn nhất của Bắc Mỹ – này vẫn đang vật lộn với COVID-19 bằng các đợt phong tỏa dày đặc và tạm dừng hoạt động nhập khẩu tôm hùm. Theo Stewart Lamont, Giám đốc công ty xuất khẩu tôm hùm Tangier Lobster tại Nova Scotia, Trung Quốc nhập khẩu 20% tổng khối lượng tôm hùm từ Nova Scotia. Ngoài ra, cuộc xâm lược của Nga tại Ukraine đã tác động đến “xu hướng ăn uống” của người dân châu Âu. Công ty của Tangier và nhiều hãng tôm hùm Canada đã phải hạ giá xuất khẩu liên tục trong 14 tuần liên tiếp, kể từ tháng 3 nhưng doanh số bán hàng vẫn giảm mạnh. Tangier cho hay, thị trường tôm hùm đang đối diện nguy cơ chạm đáy và chỉ có thể được cứu vãn khi Trung Quốc ổn định trở lại. Nhưng trước mắt, các hãng tôm hùm Bắc Mỹ sẽ phải gánh chi phí hàng tồn kho đắt đỏ trong khi nhu cầu tiêu thụ vẫn ảm đạm.

Đan Linh

Theo Nova Scotia News và Undercurrentnews